ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Dersi OSMANLI DEVLETİ' NDE YENİLEŞME ÇABALARI soru detayı:
SORU:
Lale Devrinde yaşanan gelişmelerin olumlu sonuçlar
doğurmamasının nedenleri nelerdir?
CEVAP:
Batı’daki yenilikleri inceleyen Osmanlı devlet
adamları bilimsel, kültürel, askerî ve teknolojik
yeniliklerden daha çok Avrupa’nın saray yaşamının
gösteriş ve görkemini Osmanlı ülkesine getirme eğilimi
göstermiştir. Saray’ın güttüğü bu politika halk arasında
yoksulluk ve sıkıntıları artmıştır. Damat İbrahim Paşa
halkın yükünü azaltmak üzere 1723’te İran’a sefere
çıkılmasına karar vermiştir. Gerçekten de bu yıllarda
Safeviler çökmek ve parçalanmak üzeredir ve
Osmanlıların Safevi Devleti’nin bu zayıf durumundan
faydalanması ihtimali yüksektir. 1723-1725 yılları
arasında süren İran Seferi’nde Batı İran tamamen ele
geçirilmiştir. Bu zafer halkın moralini yükseltmiş olsa da
çok geçmeden 1729’da, II. Tahmasb Batı İran’ın pek çok
bölgesini yeniden ele geçirmiştir. İran Seferi’nin son
aşaması İstanbul’da, Lale Devri’ni sona erdirecek bir
isyanın patlak vermesine sebep olmuştur. Halkın
ekonomik sıkıntısına ve yüksek enflasyona rağmen Saray
erkânının geceli gündüzlü devam eden ziyafet ve
eğlenceleri üzerine fakir esnaf, (bir hamam hademesi) olan
Yeniçeri Patrona Halil etrafında toplanarak isyan etmiştir.
“Artık köşk inşa edilmemesi” talebiyle gelişen isyan
sırasında Sadabad Sarayı’nın da içinde olduğu 120’yi
aşkın köşk üç günde yakılmıştır. III. Ahmet, Sadrazam
Damat İbrahim Paşa’yı azletmiş olmasına rağmen isyan
yatışmamış, padişah tahtan feragat etmek zorunda
kalmıştır. 1 Ekim 1730’da I. Mahmut tahta geçmiştir.