MODERN FELSEFE I Dersi KITA RASYONALİSTLERİ:KARTEZYENLER,SPİNOZA VE LEİBNİZ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Leibniz’in matematiksel yöntem anlayışını monad öğretisini ve bu öğreti etrafında şekillenen bilgi ve varlık anlayışını açıklayınız.


CEVAP: Felsefeyi kesinlik değeri yüksek bir matematik dille ifade etmek amacı doğrultusunda Leibniz, insan bilgisini tanımlanamaz temel öğeler temelinde sağlamca yeniden kurmayı denedi. Önermeleri; • Doğruluk koşulları bakımından us doğrulukları ve • Olgu doğrulukları olmak üzere ikiye ayırdı. Us doğrulukları öncesiz sonrasız zorunlu doğrulardır ve insan zihninde doğuştan bulunurlar. Bunların aksini düşünmek zihni çelişkiye sürükler. Olgu doğruları ise deneyim yoluyla edinilirler ve olumsaldırlar. Böylece bunları aksini düşünmek zihni çelişkiye düşürmez. Bunların doğruluk koşulu yeterli neden ilkesidir. Evrendeki her şeyin monad adı verilen bölünemeyen, parçasız yalın tözlere indirgenebileceğini savundu. Monadlar yaratılış yoluyla olmanın dışında herhangi bir yolla varoluş kazanamazlar, ne de ortadan kaldırılma yoluyla olmaksızın yok olabilirler. Uzamlı değildirler ve ruh kavramından yola çıkılarak tinsel biçimde kurgulanmışlardır. Maddenin kurucu monadları bile tinseldir. Nitelikçe birbirlerinden; • Algı düzeyleri ve • İstek dereceleri bakımından ayrılır. Her biri kendi iç yapısına ve yasalılığına göre gelişir. Birbirlerinden herhangi bir şey alıp vermezler. Monadlar kapalı bir birliktir, pencereleri yoktur. Ruhla beden ise önceden kurulmuş bir uyum ilkesi uyarınca birbirleriyle uyumlu biçimde işlerler. Tanrı bu ilkenin oluşturucusu ve işleyişinin teminatıdır.