CEVAP:

Hastalığın değişik tipleri bulunmaktadır:
a. Visceral leishmaniasis (İç Organ Leishmaniasis): Leishmania donovani donovani, L. donovani chagasi ve L. donovani infantum etkenleri tarafından oluşturulan sistemik bir hastalıktır. Türkiye’de insanlarda özellikle son tür tarafından oluşturulan hastalık sporadik olarak Ege, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir. Hastalığa yakalanan bireylerin %90’ı 5 yaşından küçük çocuklardır. Rezervuar hayvanlar ise başta köpekler olmak üzere tilki, kemirici gibi hayvanlardır. Bu zoonoz hastalıkta vektör olarak Phlebotomus cinsinde yer alan değişik sinek türleri (tatarcık) rol oynamaktadır. Bunlar 5 mm civarında küçük sineklerdir. Gündüzleri kuytu karanlık yerlerde saklanıp, geceleri sadece dişileri kan emer. Özellikle durgun ve nem oranının yüksek olduğu hava şartlarında daha çok aktif¬tirler. Vektör sineğin insandan kan emdiği yerde papül şekillenir ve sonra kaybolur. Takip eden dönemlerde düzensiz ateş, ishal, anemi, zafiyet gibi belirtiler görülür. Tedavi edilmediği takdirde hastaların %75-95’i ölebilir. Temelde hastalık hem çocuklarda hem de yetişkinlerde benzer şekilde seyreder, ancak çocuklar sindirim ve solunum sisteminde şekillenen sekonder enfeksiyonlardan dolayı hastalıktan daha çok etkilenirler. Hastalığın insanlara bulaşması vektör sinekler haricinde kan nakilleri ve plasenta yoluyla da olabilir. Enfekte köpeklerle temas yoluyla ise bir bulaşma olmaz.
b. Eski Dünya Deri Leishmaniasisi: Leishmania tropica minor (kuru form) ve L. tropica major (sulu form) tarafından meydana getirilir. Kuru form leishmaniasis, Akdeniz havzasından Orta Kuzey Hindistan’a kadar olan sıcak ve kurak bölgelerde Şark Çıbanı, Halep Çıbanı (Orientale Sore) gibi isimlerle anılır. Bu hastalık Türkiye’de insanlarda özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yaygın olarak görülür. Hastalığın insanlara bulaşması özellikle tatarcık sineklerinden Phlebotomus sergenti ve P. papatasii türleriyle olmaktadır. Rezervuar konaklar ise insan, köpek ve kemiricilerdir. Hayvanlardan genellikle köpekler enfekte olur. Hastalığın insana bulaşması vektör sineğin kan emmesi esnasında etkenin kana verilmesiyle olur. Sineğin soktuğu yerde önce küçük bir kabarcık oluşur. Bu kabarcık zamanla genişler ve yara şeklini alarak ülser oluşur. Ülserin üzeri daha sonra bir kabukla örtülür. Kabuk düştükten sonra vücudun o kısmında kalıcı bir iz bırakır.
c. Yeni Dünya Deri Leishmaniasisi: Leishmania mexicana ve L. braziliensis kompleksi türleri, L. peruviana, L. chagasi gibi türler tarafından meydana getirilen zoonoz bir hastalıktır. Özellikle Orta ve Güney Amerika’da insanlarda çok yaygındır. Hastalığın insanlara bulaşmasında Lutzomyia cinsi sinekler vektörlük yaparlar. Rezervuar konaklar parazit türüne göre değişmekle birlikte köpek, kemiriciler, yaban sıçanları, armadillo gibi hayvanlardır.