TÜRK BASIN TARİHİ Dersi MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ VE CUMHURİYET'İN İLK YILLARINDA BASIN ( 1919-1928) soru detayı:
SORU:
Mütareke döneminde basın açısından işgal
kuvvetlerinin ne gibi uygulamaları olmuştur?
CEVAP:
Mütareke Dönemi’nde işgal kuvvetleri,
İstanbul’da ve işgal ettikleri diğer bölgelerde, Türklerin
izinsiz toplanma, konferans veya nutuk verme ve seyahat
etme hakkını engeller. Gazeteler kontrol altında tutularak
işgal aleyhinde yazıların çıkması önlenir. Anadolu’da
gelişen Kuva-yı Millîye lehinde veya kendileri aleyhinde
çıkan haberleri sansürlerler. Sansür nedeniyle gazeteler
çoğu zaman boş sayfalarla yayımlanır. Yalnızca dış
sayfalardaki değil, iç sayfalardaki haberler bile sansür
edilir, Anadolu’da gelişen millî hareket, işgal yanlısı basın
tarafından, Rum basınının da etkisiyle “zorbalık” olarak
nitelendirilir.
Örneğin, 19 Haziran 1919 tarihinde İzmir’de çıkarılan
Ahenk gazetesi işgal kuvvetlerinin gönderdiği Yunan
Askerî Bildirilerini yayımlayarak Kuva-yı Millîyecileri
“haydut çetesi” olarak gösterir. İzmir basını gibi İstanbul
basını da işgal kuvvetlerinin sıkı denetimi altında varlığını
sürdürmeye çalışır. Haberlerin engellenmesi, karartılması,
yayımlanmaması ve kamuoyunun olan bitenden haberdar
edilmemesi sansür yoluyla sağlanır. O kadar ki İstanbul’da
çıkan Payitaht gazetesi 1919’da başlayan ulusal
bağımsızlık mücadelesiyle ilgili haberleri ancak iki yıl
sonra vermeye başlar. Dolayısıyla geçen iki yıl zarfında bu
hareket yok sayılır ve üstü örtülmeye çalışılır.