MEDENİ USUL HUKUKU Dersi Yargıda İnsan Kaynağı, Mahkemelerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı soru detayı:
SORU:
Mahkemelerin bağımsızlığını fiilen gerçekleştirilebilmesini sağlayabilmek için, sözü edilen 138 ve 140. maddelerde hangi düzenlemeler yer almaktadır?
CEVAP: Bağımsızlığın kapsamı, esas itibariyle Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaate göre hüküm vermektir (AY m. 138, I). Ancak, bu anlamda bağımsızlığın fiilen gerçekleştirilebilmesini sağlayabilmek için, sözü edilen 138 ve 140. maddelerde aşağıdaki düzenlemeler de yer almaktadır:
-
Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz (AY m. 138, II),
-
Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde, yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir açıklamada bulunulamaz (AY m. 138, III),
-
Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez (AY m. 138, IV)
-
Hâkimler, kanunda belirtilenlerden başka resmî ve özel hiçbir görev alamazlar (AY m. 140, V).
Bağımsızlığın kapsamı, esas itibariyle Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaate göre hüküm vermektir (AY m. 138, I). Ancak, bu anlamda bağımsızlığın fiilen gerçekleştirilebilmesini sağlayabilmek için, sözü edilen 138 ve 140. maddelerde aşağıdaki düzenlemeler de yer almaktadır:
-
Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz (AY m. 138, II),
-
Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde, yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir açıklamada bulunulamaz (AY m. 138, III),
-
Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez (AY m. 138, IV)
-
Hâkimler, kanunda belirtilenlerden başka resmî ve özel hiçbir görev alamazlar (AY m. 140, V).