SORU: “Mahrem-i râz olalı gamzenle oldu hâtırım Âşinânın âşinâ bîgânenin bigânesi” Şeyh Galip’in gazelinden alınmış olan yukarıdaki beyitte yapılan söz sanatlarını belirtiniz.
CEVAP: Beyitte hem gamze hem de hatır, sırra mahrem ve aşina ile aşina bigâne ile bigâne olmak gibi insani özelliklerle kişileştirilerek teşhis sanatı yapılmıştır. Teşhis sanatının bulunduğu yerde doğal olarak istiare de gündeme gelir. Gamze ve hatır insanlara benzetilmiş, kendisine benzetilen unsur açıkça söylenmediği için kapalı istiare yapılmıştır. Aşina ve bigâne sözcükleri, aralarında anlam karşıtlığı bulunduğu ve ‘hatırım’ ortak kavramında birleştikleri için tezat sanatını oluştururlar.
