CEVAP:

Marx “klasik emek değer teorisini” Ricardo’dan farklı kullanarak işçilerin burjuvazi tarafından sömürüldüğünü ortaya koymuş ve kapitalizmi eleştirmiştir. Sömürü, sistemle iliştirilmiştir ve işçinin sömürülmesinin nedeni üretim araçlarına sahip olmamasındandır. Ricardo ise emek değer teorisini gelirin uzun dönemde nasıl dağılacağı konusunu analiz etmek için kullanmıştır. Marx tarihsel değişime sebep olan güçlerin neler olduğunu analiz etmiş ve bu gücün teknolojik
değişimler olduğunu savunmuştur. Bunun yanında gelir dağılımının, kâr oranlarının nasıl bir seyir izleyeceği ve büyük halk yığınlarının refahının uzun
dönemde nasıl bir süreç izleyeceği analiz ettiği konuların başında gelir.
Marx, aynı klasikler gibi, kapitalist sistemin dinamik elementinin kâr peşinde koşan kapitalist sınıf ve onun aktiviteleri olduğunu savunur. Fakat klasik iktisatçılardan farklı olarak kapitalist sınıf ve onun aktivitelerinin uzun dönemde proletarya ve toplumun çıkarlarına ters düşeceğini ve bunun da sistemin çöküşüyle sonuçlanacağını öngörür. Marx’a göre ekonomik büyümenin belirleyicileri teknolojik değişmeler ve ölçeğe göre artan verimlerdir. Teknolojik nedenlerden dolayı firmalar büyüyecek ve piyasalarda piyasa yoğunlaşması
(tekelleşme) gerçekleşecektir. Marx düşünsel anlamda ütopik sosyalistlerden farklıdır. Ütopik sosyalistler toplumu doğrudan bir bütün olarak ele alır ve yeni topluma geçişin sadece toplumsal bir bilinç değişikliği ile sağlanabileceğine
inanırlar. Bu yaklaşım sınıflar üstü ve sosyal sınıfları tarihsel dönüşümün merkezi olarak görmeyen bir düşüncedir. Marx’a göre ise ekonomik ve sosyal sınıflar dönüşümün merkezini oluşturur. Kapitalist toplumdan sosyalizme geçişi sağlayacak sınıf Marx’a göre proletaryadır.