CEVAP:

Teknolojinin gelişmesi de, işçilerin ortaya çıkardığı ekonomik değerin artmasını sağlamakta ve işçilere asgari geçimlik ücret verildiğinden, artık değerin ve dolayısıyla sömürü oranının yükselmesine neden olmaktadır. Öte yandan, teknolojinin gelişmesi ile artan makineleşme bazı çalışanların işsiz kalmasına neden olmakta ve bu işçiler Marx’a göre bir Yedek Sanayi Ordusu oluşturmaktadır (Kaldor, 1955-1956: 87). Yine, toplam sermaye içinde sabit sermayenin payının artıp, işçilerin verilen ücretin payının daha da azalmasıyla birlikte sömürü oranı daha da artmaktadır.