İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Sosyalist Düşüncenin Doğuşu ve Marksizm soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Marx üretim güçleri ve üretim ilişkileri kavramları ile tarihsel değişim sürecini nasıl açıklar?


CEVAP:

Marx’ın tarihsel değişim olan diyalektik yaklaşımına göre statik üretim ilişkileri tez, üretim güçleri ise antitezdir. Her tarihsel aşamanın başlangıcında üretim güçleri ve üretim ilişkileri arasında uyum söz konusudur. Fakat bu uyum üretim güçlerinde teknolojik değişme ve ilerleme dolayısıyla meydana gelecek değişme ile yerini çelişki ve çatışmaya bırakır. Statik üretim ilişkileri ve üstyapı kurumları artık dinamik altyapıya uygun değildir. Altyapı ve üstyapı arasındaki çatışma ve uyumsuzluk kendisini Marx’a göre sınıf çatışmaları olarak ortaya koyacaktır. Sınıflar arası çatışma ise yeni üretim güçleri ile uyumlu üretim ilişkileri ve üstyapının oluşmasına sebep olacaktır. Bu yeni üretim ilişkileri Marx tarafından sentez olarak adlandırılır ve tez ile antitezin çatışmasından ortaya çıkar. Bu noktada tekrar üretim güçleri ve üretim ilişkileri arasında uyum söz konusudur ve zamanla üretim güçlerindeki teknolojik değişme ile yeni bir çatışmacı süreç tekrar başlamaya gebedir ve her zaman altyapı üstyapıyı belirler.