HALK MASALLARI Dersi Masal Nedir? Nasıl Tanımlanır? soru detayı:
SORU:
Masalların eğitim ve kültürün genç kuşaklara aktarılması işlevini açıklayınız.
CEVAP:
Bascom’a göre dev masalları çocukları disipline etmek için kullanılır ve onların iyi bir kişiliğe sahip olabilmeleri için ninniler söylenir. Ahlaki ögeler içeren fabllar ve masallar çalışkanlık, dindarlık ve evlatlıkla ilgili prensipleri öğütlemek ve bunun aksine asilik, tembellik gibi özellikleri kötülemek için anlatılmaktadır. Mustafa Gültekin, Bascom’un bahsettiği bu işlevi fıkraların işlevine benzetmektedir. Gültekin’e göre nasıl ki fıkralar toplum içindeki olumsuz bir davranışı hakkında bir kişiye ders vermek için kullanılıyorsa anne sözünü dinlemeyen bir çocuğa da anne sözünün önemini anlatan bir masalın anlatılması aynı işleve sahiptir. Masalların bu eğitim işlevi 1970’li yıllarda radyo programlarında çocukların eğitimini amaçlayan masalların anlatılmaya başlanması, günümüzde masalların kullanıldığı çizgi filmler aracılığıyla çocukların eğitimi gibi konular icra ortamları değişse bile masalların eğitim işlevini sürdürmekte olduğunun göstergesidir. Pertev Naili Boratav ise masalın eğitim işlevini çocukların ana dilini öğrenmesi bağlamında yorumlamıştır: “Çocuğa ana dilinin, bir işçi elindeki alet gibi nasıl kullanıldığını ilk öğreten, ona bu dilin türlü hünerlerini, kıvraklığını, zenginliğini, inceliğini ilk gösteren, kişiye kendi dilini konuşmayanlardan uzaklaştırıcı, onu konuşanlara yakınlaştırıcı duyguyu ninnilerin, tekerlemelerin, türkülerin yanı başında, ama herhâlde onlardan daha geniş ölçüde ilk aşılayan masaldır”. Masal ve dil öğrenimi arasındaki ilişkiye dikkat çeken araştırmacılardan biri de Mustafa Gültekin’dir. Gültekin’e göre masallar bazı özel kelime gruplarını barındırır. Çiftçilikle ilgili bir masalda geçen saban, harman, döven kelimeleri veya balıkçılıkla ilgili bir masalın içinde geçen olta, ağ, serpme, zoka gibi kelimeler bu masalı dinleyen çocuklara aktarılmış olur.