ANAYASA II Dersi YASAMA ORGANI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Meclis araştırması hakkında bilgi veriniz?


CEVAP: Anayasanın 98., Meclis İçtüzüğünün 104. ve 105. maddelerinde düzenlenen meclis araştırması, TBMM’nin belli bir konuda bilgi edinmek üzere başvurduğu yöntemlerden biridir. Anayasa veya Meclis İçtüzüğü, meclis araştırmasını açıkça düzenlememiş olsaydı dahi TBMM’nin sahip olduğu yasama yetkisinin doğal sonucu olarak bu mekanizmayı harekete geçirebilmesi gerekirdi. Çünkü kanun yapmaya yetkili olan bir organ, bu fonksiyonun gerektirdiği bilgileri toplamaya da yetkili olabilmelidir. Meclis İçtüzüğünün 104. maddesi, meclis araştırmasında genel görüşme açılmasındaki kuralların uygulanacağını düzenlemektedir. Bu hüküm gereğince, meclis araştırmasını talep etme yetkisi hükümet, siyasi parti grupları ve 20 milletvekiline aittir. Meclis araştırması talebi, TBMM’nde kabul edildiği takdirde bu kararı takiben araştırmayı yapacak özel bir komisyon kurulur. Komisyon, gerektiğinde Ankara dışında da çalışabilecektir. Öte yandan Meclis İçtüzüğü, komisyonun ihtiyaç duyduğu bilgileri elde etmek amacıyla bakanlıklarla genel ve katma bütçeli dairelerden, mahallî idarelerden, muhtarlıklardan, üniversitelerden, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumundan, kamu iktisadî teşebbüslerinden, özel kanun ile veya özel kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş banka ve kuruluşlardan, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ve kamu yararına çalışan derneklerden görüş alabileceğini hükme bağlamıştır. Komisyon, çalışmalarını bir rapora dönüştürür; bu rapor, TBMM’nde görüşülür, ne var ki görüşmelerin sonunda hükümetin sorumluluğunu gerektiren bir oylamaya başvurulamaz. Ancak meclis araştırmasında elde edilen veriler, hükümetin sorumluluğunu gerektirecek mahiyetteyse, o takdirde bu verilere dayanılarak gensoru talebinde bulunmak mümkündür.