CEVAP:

Çok yüksek enflasyon oranlarının arkasında genellikle
bütçe açıklarının merkez bankalarına para
bastırılarak finanse edilmesi var. Özellikle hiperenflasyonların
asıl nedeni bu tür parasal genişlemeler.
Daha düşük enflasyonlarda da para politikası
önemli bir rol oynuyor. İktisat yazınında, politika
yapıcının işsizliğin doğal düzeyinden memnun olmaması
ve bu düzeyi düşürmek isteyerek para politikasını
bu amaçla kullanması hâlinde enflasyonun
yükseleceğini gösteren çok sayıda çalışma var. Demokrasilerle yönetilen ülkelerde iş başındaki
yönetimlerin bir sonraki seçimleri kazanarak iş başında
kalmak istemelerinden doğal bir şey olamaz
herhalde. Bu doğal istek, iş başındaki siyasi iktidarları
belli tip ekonomi politikalarına yönelmeleri
konusunda özendiriyor. Özellikle politik iktisat alanında yapılan çalışmalar, bu özendiricilerin para
ve maliye politikalarının kısa vadeli siyasi amaçlarla
kullanılmasına yol açabilecekleri saptamasından
yola çıkıyorlar. Bu tür uygulamaların eninde
sonunda enflasyonu yükselttiğini, buna karşılık
işsizliği kalıcı olarak doğal düzeyinin altına indiremediğini
gösteren çok sayıda çalışma var.
Sonuçta toplum kendini daha iyi bir konumda
bulmuyor. İşsizlik doğal düzeyine dönüyor ama
enflasyon yükseliyor. Üstelik muhtemelen süreç
içinde kamu bütçesi önemli ölçüde bozulabiliyor.
Soru şu: Mademki bu tür politikalar istenilmeyen
sonuçlar doğurmaya adaylar, siyasi baskıların para
politikasını etkilemesini demokrasiden ödün vermeden
nasıl ortadan kaldırabiliriz?
Merkez bankası bağımsızlığı işte bu temel soruya
yanıt arayışları sonucunda ortaya çıktı.