TÜRK BASIN TARİHİ Dersi MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ VE CUMHURİYET'İN İLK YILLARINDA BASIN ( 1919-1928) soru detayı:
SORU:
Mili mücadele döneminde mizah basınında nasıl bir
yapı vardır?
CEVAP:
Mütareke ve Millî Mücadele Dönemlerinde
mizah basınına, genel basında olduğu gibi iki farklı
düşünce hâkimdir:
• Bir gruba göre Millî Mücadele gereksiz bir
çırpınıştır. En doğru olanı güçlü bir devletin
desteğini alarak ülkenin refahı için çalışmaktır.
• Diğer grup ise Mustafa Kemal ve arkadaşlarının
başlattığı mücadeleyi önemseyen bir anlayışla
yayınlarını sürdürmekte kararlıdır.
Ancak 1920 yılı sonrasında millî hareketin güçlenmesiyle
birlikte mizah basını da bunu destekleyen bir içerik
kazanır. Buna rağmen ideolojik düşüncelerle çıkarılan
mizah dergileri de göze çarpar. Örneğin Mustafa Kemal,
1922 yılında çıkarılan sol görüşlü Kahkaha gazetesinin
çıkmasını engellemek için şöyle bir talimat verir:
“Trabzon’da Kahkaha namında bir mizah gazetesi
çıkaranlar Bolşevik’tir. Orada kimseye bir şey demedim.
Fakat idare edenlerin gafleti... Uyku halindeler, Alâkadar
olunuz, tahkikat yapınız. Bu gazeteyi çıkaranları
anlamakla beraber gazetenin çıkmamasını temin ediniz
(Reisicumhur Gazi M. Kemal).” Bunun gibi sansüre
uğrayan veya Millî Mücadele’ye muhalefet edip, bu
mücadelenin kazanılması sonucunda kapanan mizah
yayınları mevcuttur.