ULUSLARARASI TİCARET HUKUKU Dersi Uyuşmazlıkların Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri ve Tahkim Yoluyla Çözümü soru detayı:
SORU:
Millî Tahkim-Yabancı Tahkim-Milletlerarası Tahkim kavramlarını açıklayınız.
CEVAP:
Millî, yabancı veya milletlerarası olması tahkime uygulanacak kuralların tespiti açısından önem taşımaktadır. Millî tahkim dendiğinde, tüm unsurları itibariyle yerli olan ve/veya milletlerarası ticareti ilgilendirmeyen tahkimden bahsedilmektedir.Tahkim yabancı olduğunda verilen hakem kararı da yabancıdır ve yabancı hakem kararının gereğinin zorla yerine getirilmesi tenfizine karar verilmesi ile mümkün olur. Tahkimin yabancı olup olmadığının tespitinde, kanuni bir düzenleme bulunmadığından, doktrin ve mahkeme kararlarında iki kriterin öne çıktığı görülmektedir. Milletlerarası tahkim ise yabancılık unsuruna göre belirlenir. Bazı düzenlemeler yabancılık unsurunu belirlerken, tarafların tâbiiyetine, yerleşim yerine, mutad meskenine, işyerine bakarken; bazı düzenlemeler uyuşmazlığın unsurlarından bunu tespit ederler. İkinci kritere göre, örneğin sözleşmenin yabancı bir ülkede yapılması, sözleşme konusu malın farklı bir ülkede olması, sözleşme konusu edim borcunun ifa yerinin yabancı bir ülkede bulunması hâllerinde yabancı unsur vardır ve bu uyuşmazlığa ilişkin tahkim de milletlerarası nitelikte bir tahkimdir. Düzenlemelerin bazıları ise tahkimin milletlerarası niteliğinin tespitinde her iki kritere de alternatif olarak yer vermektedir.