TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ Dersi Ekonomi Politikası Arayışları ve Yeniden İnşa(1923-1929) soru detayı:
SORU:
Misak-ı İktisadi nasıl açıklanabilir?
CEVAP:
İzmir İktisat Kongresi’ndeki çalışmalar
sonucunda tüm gruplar için ayrı ayrı pek çok ekonomik
esas kabul edilmiş ve Kongre başkanı Kazım Karabekir
Paşa’nın isteğiyle 12 maddeden oluşan bir Misak-ı İktisadi
yayımlanmıştı. Bu maddeler şöyle sıralanabilir:
• 1.Madde: Türkiye, milli hudutları dâhilinde,
lekesiz bir istiklal ile dünyanın sulh ve terakki
unsurlarından biridir.
• 2.Madde: Türkiye halkı, hâkimiyetini kanı ve
canı pahasına elde ettiğinden, hiçbir şeye feda
etmez ve milli hâkimiyete müstenit olan
(dayanan) Meclis ve hükümetine daima zahirdir
(yardımcıdır).
• 3.Madde: Türkiye halkı tahribat yapmaz, imar
eder. Bütün mesai, iktisaden memleketi
yükseltmek gayesine matuftur.
• 4.Madde: Türkiye halkı sarf ettiği eşyayı
mümkün mertebe kendi yetiştirir. Çok çalışır:
vakitte, servette ve ithalatta israftan kaçar, milli
istihsali (üretimi) temin için icabında geceli
gündüzlü çalışmak şiarıdır.
• 5.Madde: Türkiye halkı, servet itibariyle bir altın
hazinesi üzerine oturduğuna vakıftır. Ormanlarını
evladı gibi sever, bunun için ağaç bayramları
yapar; yeniden orman yetiştirir. Madenlerini
kendi milli istihsali için işletir ve servetlerini
herkesten fazla tanımaya çalışır.
• 6.Madde: Hırsızlık, yalancılık, riya ve tembellik
en büyük düşmanımız; taassuptan uzak dindarane
bir salabet (sebat, manevi kuvvet) her şeyde
esasımızdır. Her zaman faideli yenilikleri severek
alırız. Türkiye halkı mukaddesatına, topraklarına,
şahıslarına ve mallarına karşı yapılan düşman
fesat propagandalarından nefret eder ve daima
bunlarla mücadeleyi bir vazife bilir.
• 7.Madde: Türkler, irfan ve marifet aşığıdır. Türk,
her yerde hayatını kazanabilecek şekilde yetişir;
Fakat her şeyden evvel memleketinin malıdır.
Maarife verdiği kutsiyet dolayısıyla Mevlüd-i
Şerif, kandil gününü, aynı zamanda bir kitap
bayramı olarak te’sid eder (kutlar).
• 8.Madde: Birçok harpler ve zaruretlerden dolayı
eksilen nüfusumuzun fazlalaşması ile beraber
sıhhatlerimizin, hayatlarımızın korunması en
birinci emelimizdir. Türk mikroptan, pis
havadan, salgından ve pislikten çekinir; bol ve
saf hava, bol güneş ve temizliği sever. Ecdat
mirası olan binicilik, nişancılık, avcılık,
denizcilik gibi bedeni terbiyenin yayılmasına
çalışır. Hayvanlarına da aynı dikkat ve himmeti
göstermekle beraber, cinslerini düzeltir ve
miktarlarını çoğaltır.
• 9.Madde: Türk; dinine, milliyetine, toprağına,
hayatına ve müessesatına (kurumlarına) düşman
olmayan milletlere daima dosttur; ecnebi
sermayesine aleyhtar değildir. Ancak, kendi
yurdunda kendi lisanına ve kanununa uymayan
müesseselerle münasebette bulunmaz. Türk, ilim
ve sanat yeniliklerini nerede olursa olsun,
doğrudan doğruya alır ve her türlü münasebette
fazla mutavassıt (aracı) istemez.
• 10.Madde: Türk açık alın ile serbestçe çalışmayı
sever, işlerde inhisar (tekel) istemez.
• 11.Madde: Türkler, hangi sınıf ve meslekte
olurlarsa olsunlar, candan sevişirler. Meslek,
zümre itibariyle el ele vererek birlikler,
memleketini ve birbirlerini tanımak, anlaşmak
için seyahatler ve birleşmeler yaparlar.
• 12.Madde: Türk kadını ve kocası, çocuklarını
iktisadi misaka göre yetiştirir.