SORU: Modus Ponens Olumlayıcı Kip nedir örneklerle açıklayınız?
CEVAP: Koşullu önermelerle kurulan çıkarımlardan biri, belki en çok kullanılanı modus Ponens olarak bilinen çıkarım kalıbıdır. Bu çıkarımda öncüllerden biri koşul önermesidir. Diğer öncül de koşul önermesinin önbileşenini evetler, yani yeter koşulun yerine geldiğini iddia eder. Koşul önermesinin artbileşeni (koşul önermesinin zorunlu koşulu) sonuç olarak çıkarılır. Ana yapısı şöyledir. A ^ B (Öncül) A (Öncül) Öyleyse, B (Sonuç) Burada, A’nın veya B’nin tek bir önerme olması gerekmez. Onların yerine durumun karmaşıklığına göre birden çok önerme konabilir. Örneğin, A yerine p A q’’; B yerine r A S’’ önermelerini koyabiliriz. Böyle yaparsak şu önermelerle bir modus ponens kuralının bir örneği olan bir çıkarım elde ederiz: (p A q) ^ (r A s) (p A q) Öyleyse, r A s Örnek 1: Yağmur yağıyor ise yerler ıslanır. Yağmur yağıyor. Öyleyse, yerler ıslanacak. Örnek 2: Bu çıkarım modus ponens formunda ise bu çıkarım geçerlidir. Bu çıkarım modus ponens formundadır. Öyleyse bu çıkarım geçerlidir. Modus ponens tipi çıkarımlar, günlük yaşamda çok kullanılır. Koşul önermesi, önbileşende belirtilen koşul yerine geldiğinde artbileşende belirtilen durumun ortaya çıkacağı ifade edilir. Eğer önbileşenin iddia ettiği durumun ortaya çıktığını gösterirsek, artbileşende belirtilen durumun ortaya çıkmış olabileceğini ya da çıkacağını söyleyebiliriz. Diyelim ki trafik kanunu Hız limitini aşan sürücüye 62 lira para cezası ile cezalandırılır. diyor. Bunu şöyle okuyabiliriz. Bir sürücü 90 kilometreden hızlı giderse 62 lira para cezası ile cezalandırılır. Varsayalım ki radar, Ali’nin hız limitini aştığını tespit etti. O zaman. Öncül olarak şunu ekleyebiliriz. Ali hız limitini aştı. İki önermeden şu önermeyi çıkarabiliriz. Ali 62 lira para cezası ile cezalandırılacak. Örnek 3: Bir sürücü hız limitini aşar ve radar onu tespit eder ise polis ona 1120 para cezası yazar. a sürücüsü hız limitini aştı ve radar onu tespit etti. Öyleyse, polis a sürücüsüne td20 para cezası yazacak.
