TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ Dersi Milli Devletin Doğuşu ve Millet Egemenliğine Geçiş soru detayı:

CEVAP:

Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun kurulmasıyla meclis bir yanda liberaller, öte yanda muhafazakârlar olmak üzere ikiye ayrıldı. Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun kurulmasından sonra meclis çalışmaları daha düzenli hale geldi. Yasaların çıkarılması ve kararların alınması hızlandı. Ancak bir yıl sonra grup üyesi kimi milletvekillerinde kişisel hırsların ön plana çıkması, grup disiplinini bozmaya ve ulusçu politikanın da engellerle karşılaşmasına yol açtı. Oysa Mustafa Kemal Paşa, Meclis çoğunluğunu yanına alabilmek için, grup çoğunluğunun da yanında olmasına önem veriyordu. Bunu sağlamak için de Müdafaa-i Hukuk Grubu içinde kendi başkanlığında Selamet-i Umumiye Komitesi adıyla gizli bir komite oluşturdu. Bu komiteye alınacak kişiler için ortak kararın olması, Mustafa Kemal ile ilişkilerin Dr. Adnan ve İhsan beyler aracılığıyla yapılması kararlaştırıldı. Komite üyeleri Meclis’in gündemine gelecek konuları kendi aralarında tartışıp alınan kararı kendilerine yakın hissettikleri arkadaşlarına telkin edeceklerdi. Daha sonra grup toplantılarında, komitede anlaştıkları konular doğrultusunda karar çıkarmaya çalışacaklardı. Grubun aldığı kararlar bağlayıcı olması nedeniyle, Mecliste de kararların kendi istemleri doğrultusunda alınmasını sağlamış olacaklardı. Komite üyeleri bu ödevleri yanında, meclisin düzenli çalışmasını sağlamak için II. Grup üyeleriyle de iyi ilişkiler kurmaya özen gösteriyorlardı. Dış politikanın çıkmazda ve karanlıkta olduğuna, iç durumun da istenilen doğal hale gelmediğine dikkati çekerek Meclis’in Mustafa Kemal Paşa’nın etrafında toplanmasının zorunlu olduğunu konusunda II. Grup üyelerini ikna etmeye çalışıyorlardı. Komite bu işlevlerini birinci dönemin sonuna kadar sürdürdü. Mustafa Kemal Paşa’nın oluşturduğu Birinci Grup ve onun iç örgütlenmesi Selamet-i Umumiye Komitesi dönemin şartları gereği oluşturulmuş yapılardı. Her ne kadar bunlar, mecliste bir siyasal parti oluşumuna gitmemişlerse de, çeşitli yönleriyle siyasal parti işlevini gören I. Grup, 1923 seçimlerinden sonra siyasal parti biçimine dönüşecek ve Halk Fırkası olarak çağdaş Türkiye’nin oluşumuna damgasını vuracaktı.