SORU: Müstezâd terimini kısaca tanıtınız
CEVAP: Müstezâd, bir edebiyat terimi olarak gazelden türemiş ve mısr?‘ larının biri uzun biri kısa olmak üzere belli vezinlerde yazılmış bir nazım biçimidir. Genellikle mef’ûlü mefâ’îlü mefâ’îlü fe’ûlün vezniyle yazılmış olan gazellerden türetilmiş ve beyitlerin mısr?‘ aralarına mef’ûlü fe’ûlün cüzleriyle yazılan kısa mısr?‘lar eklenmiştir. Ziyâdeleri ya da uzun mısr?‘ ları tekrarlanan müstezâdlara mütekerrir müstezâd, ziyâde mısr?‘ ı uzun mısr?‘ların başında tekrarlanan müstezâdlara da müdevver müstezâd denilir. Bilindiği kadarıyla Anadolu’da yazılmış ilk müstezâd örnekleri XIV. yüzyıl şairlerinden Seyyid Nesîmî (öl. 1404 ?)ye aittir. Yeni edebiyat anlayışı çerçevesinde de müstezada önem verilmiş, Servet-i Fünûn şairleri bu nazım biçiminin bilinen vezin ve kafiye sisteminde birtakım değişiklikler yaparak serbest müstezâd adı verilen yeni bir şekil denemişlerdir. Müstezâd halk edebiyatında yedekli, ayaklı adlarıyla çok kullanılmış bir nazım biçimidir. Aşk, şarap, ayrılık, tabiat gibi konular bu şiirlerde sıkça işlenmiştir. Bunların dışında dinî, tasavvufî konularda yazılmış olanlarına da rastlanır. Müstezâdlar, anlam bütünlüğü bakımından diğer nazım şekillerinden farklı bir özelliğe sahiptir. Bir müstezâdda ziyade mısr?‘ lar çıkarıldığı zaman şiirde anlamın bozulmaması gerekir.
