CEVAP:

Modern toplumların en önemli özelliklerinden
biri işin düzenlenmesinde yarattığı rutindir. Çalışma
yaşamında herkesin görev tanımları yapılmış olması hem
işin hem de zamanın bir rutine sahip olmasını beraberinde
getirmiştir. Ancak esnekleşme zamanın ve işin de
esnekleşmesine neden olmaktadır. Sennett’ göre, rutin,
bireyin karakterinin pasifleşmesine yol açmaktadır.
Modern toplumda vasıfsız işlerde çalışan uzmanlaşmış
işçiler çalışmayı rutinleştirdiği gibi, çalışma zamanını da
rutinleştirir. Aslında gerçekleşen şey çalışma zamanının
rutinleşmesidir. Ancak Sennett’e göre “rutin zaman
köleliği” pasifçe kabullenilmemiştir. İşçiler işyerindeki
zaman-iş kontrollerini sabote etmekte çeşitli yöntemler
geliştirmişlerdir. Bir işyerinde giriş-çıkışlarda imza
atılması ya da kart basılması uygulamasıyla mesai saatleri
denetimi yapılsa da sigara yasağı nedeniyle çalışanların,
çalıştıkları mekân dışında sigara içmeye çıkmaları ve bu
zamanı da uzatmaları buna örnek olarak gösterilebilir. Bu
örnekte görüldüğü gibi, ‘rutin’ kırılabilir bir öğe
olabilmektedir. Yine de, Sennett’e göre, rutin yok oluyor
da değildir. “Yeni çıkan esneklik söylemi ekonominin en
dinamik sektörlerinde rutinin yok olmak üzere olduğunu
ima ediyor. Ancak çalışanların büyük çoğunluğu hala
Fordizm çemberinde hapis”tir.