YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ I Dersi Deneme, Eleştiri ve Mektup soru detayı:

CEVAP:

Orta Çağ’dan 18. yüzyıla kadar etkili olan eleştiri anlayışı neoklasik eleştiri başlığı altında değerlendirilebilir. Edebî eserin yapısını, okur izlenimlerinin prensiplerini dikkate alan bir eleştiri anlayışı gelişir. Aristo’nun sanat eserinin bütün olduğu görüşü, yerini eseri biçim ve içerik olarak inceleme eğilimine bırakır. Orta Çağ’da eleştiri alanında kayda değer bir gelişme görülmez. Hristiyanlıkla uyuşmayan görüşler yüzünden Orta Çağ’da Yunan ve Latin kültürü bir süre ihmal edilir. Rönesans ile Antik kültüre yönelen anlayış onları keşfeder ve yeniden yorumlamaya başlar. 16. yüzyılda Rabelais, çağdaşlarından farklı olarak gramerci yaklaşımdan uzaklaşıp metnin kendisine yönelmenin gerekli olduğunu öne sürer. Bu görüş “bir okumanın diğer okumaları gereksiz kılmayacağı” tezi ile gelişerek “çoğul okuma”nın yolunu açar. Umberto Eco’nun açık yapıt olarak adlandırdığı “metni ‘çoğul okuma’ ile okuyarak daha geniş bir çözümleme yapılabileceği” görüşüne kadar uzanır.