II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi EDEBİYAT-I CEDÎDE ROMAN VE HİKAYESİNDEN METİN ÇÖZÜMLEME ÖRNEKLERİ soru detayı:

CEVAP:

Anlatma esasına bağlı metinlerde, yani masal, destan, mesnevi, halk hikayesi, Avrupai hikaye ve romanda, yapı çözümlemesi; eseri oluşturan olay örgüsü, kişiler, zaman, mekândan oluşmaktadır. Olay örgüsü, bir düzenlemedir. Olayların metinde gerçekleştirilmek istenen gayeye, yaratılmak istenen estetik beğeniye göre düzenlenmesi sonucu oluşur. Denilebilir ki olay örgüsü, söz konusu metinlerin iskeleti durumundadır. Bu cümlelerden anlaşılacağı üzere olay örgüsü, olay parçalarının birbirleriyle ilişkili olarak düzenlenmesi sonucu ortaya çıkar. Olay ise birlikte bulunmak zorunda olan; ancak kişisel farklılıklar sebebiyle çatışan veya karşılaşan insanlar veya onları temsil eden diğer varlıklar arasında ortaya çıkar. Bunun için yapı çözümlemesine olay örgüsü ile başlamak yerinde olur. Metinde mekân ve kişilerin, olay örgüsünde yüklendikleri rol ve değer üzerinde de durmak gerekir.