TÜRKÇE SES BİLGİSİ Dersi ÇAĞDAŞ TÜRKÇEDE EĞİLİMLER II soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Öndamak /l/sesinin artdamaksıllaşmasını açıklayınız.


CEVAP: Standart söyleyişte görülen dikkat çekici ses olaylarından bir de yabancı sözcüklerdeki artdamak ünlüler yanında kullanılan öndamak /l/ sesinin art damaksıllaşmasıdır. Özellikle eğitimli kesim, konuşmalarında bu /l/ sesin öndamak ünsüzü olarak söyleme çabasında olsa da bu eğilim, /l/ sesin Türkçenin önemli yapısal özelliklerinden olan ses uyumlarına uyarlama sürecinin sonucudur: Eğitimde bu /l/ sesin öndamak ses olarak öğretme çabası vardır. Ancak Türkçenin ses uyumları çok baskındır. Bu nedenle br dönem öndamak /l/ sesiyle söylenmesinde ısrar edilen bazı sözcüklerin zamanla artdamaksıl biçimlerinin standart biç- ime dönüştüğü görülmektedir. Örnek olarak Amerikan para birimi için /dolar/ ~ /dolar/ biçiminde ikili kullanım varken, eskiden sadece öndamak /l/ ses le söylenen Alman sözcüğü bugün tamamen artdamak ses ile /Alman/ biçiminde sesletilmektedir.