SORU: Orta Çağ’da felsefe, metafiziğin, mantığın ve etiğin yanı sıra bağımsız bir estetik alanına da sahip midir? Bu konudaki görüşler nelerdir?
CEVAP: Bu konuda bir birinden farklı iki görüş vardır. • Birinci görüşe göre çağdaş anlamda düşünüldüğünde Orta Çağ’da estetik olmasa da bu dönemde üretilen güzel kuramlarından ve tek tek sanatlar üstüne yapılan teknik çalışmalardan bir Orta Çağ estetiğinin olduğunu söyleyebiliriz. • İkinci yaklaşıma göre ise Orta Çağ’da güzel, sanat çerçevesinde değil, büyük ölçüde teolojik bağlamda düşünülüyor ve Tanrı’nın yaratısı olarak görülüyordu. Bu yaklaşıma göre, Orta Çağ’da güzelin aşkınsal olarak ele alınması da tartışılır çünkü güzel, birlik, doğru ve iyi gibi tüm var olanın bağımsız niteliği veya sıfatı gibi değil de sadece iyiliğin bir yönü olarak alınmıştır. Sanatların ele alınışına gelince, modern güzel sanatlar sınıflandırmasının Orta Çağda olmadığını; sanat denince gramer, mantık, retorik, aritmetik, geometri, astronomi ve müzik alanlarından oluşan liberal sanatların anlaşıldığını görüyoruz. Bunların dışında kalan görsel sanatlar, yazı ve müzik performansı ve hatta şiir bu dönemde sadece pratik beceri veya zanaat olarak görülmekteydi. Gerçekten de sanatın, zanaat temelli görüldüğünü Aquinas’ın sanat konusundaki iki ünlü ifadesinde; “Sanat yapılması gereken şeye ilişkin doğru bilgidir” ve “Sanat, yapılacak şeylere ilişkin yapma ve düşünme ilkesidir” ifadelerinde görebiliriz. Bu ifadeler, Orta Çağ sanat anlayışının bilişsel boyutunu ve beceri yönünü açıkça yansıtmaktadır. Çoğu araştırmacının tespit ettiği gibi, Orta Çağ düşünürü güzel kavramıyla “yalnızca soyut bir kavramı kastetmez, aynı zamanda somut deneyimlere göndermede bulunur”. Orta Çağ düşünürleri için akıl yoluyla kavranan güzellik deneyimi ahlaki ve psikolojik bir gerçekliktir ve bunu göz ardı etmek bu dönemin kültürünün yanlış yorumlanmasına neden olur.
