HUKUK TARİHİ Dersi OSMANLI CEZA, VAKIF VE VERGİ HUKUKU soru detayı:
SORU:
Osmanlı ceza hukukunda hırsızlık suçunun tanımı,
kapsamı ve cezası nedir?
CEVAP:
Koruma altında bulunan başkasına ait belli
değerin üzerindeki bir malı sahiplenme kastıyla gizlice
almak hırsızlıktır. Çalınan mal Hanefilere göre 10 dirhem
gümüş yani yaklaşık 4,8 gram altın değerinde olmalıdır.
Bunun altındaki değerde bir malın çalınması halinde haddi
gerektiren hırsızlık suçu oluşmaz. Suçluya kanun koyucu
ta’zîr yoluyla uygun bir ceza verir. Çalınan mal başkasının
malı olmalıdır. Malda en küçük bir mülkiyet şüphesi
bulunmamalıdır. Babanın çocuğunun malını çalmasında
ve devlet malının çalınmasında mezheplerin çoğunluğuna
göre yine haddi gerektiren hırsızlık oluşmaz. Bunlara göre
herkesin devlet hazinesinde az da olsa bir payı vardır. Bu
itibarla mülkiyet şüphesi nedeniyle faillere ta’zîren ceza
verilir. Çalınan mal gizlice alınmış olmalıdır. Zorla almak
veya ariyet ve vedia gibi sözleşmeyle alıp geri vermemek
hırsızlık suçunu oluşturmaz. Bu durumda gasp veya
emniyeti suiistimal gibi diğer suçlar oluşabilir. Mal
koruma altında iken alınmış olmalıdır. Koruma altında
olma, malın, mâlikinin izni olmadan girilemeyen bir yerde
olmasını veya bekçi gibi bir kimsenin muhafazasına
bırakılmış olmasını ifade etmektedir. Hırsızlık had suçu
olmasına rağmen hukukçuların çoğunluğuna göre takibi
şikâyete bağlı bir suçtur.