SORU: Osmanlı’da devlet adamı yetiştirmek için kurulan Enderun işlevini kaybettikten sonra bu boşluğu doldurmak için belli kurumlar zaman zaman açılmıştır. Bu kurumların başlıcaları nelerdir ve nasıl hizmet vermişlerdir?
CEVAP: Tanzimat Fermanı’nın okunmasından kısa bir süre önce kapılarını eğitime açan Mekteb-i Maarif-i Adliye’de, merkezin ihtiyacı olduğu nitelikli devlet adamlarının yetiştirilmesi amaçlanmıştı. Babıali ve Maliye bürolarına mezun vermesi planlanan kuruma öncelikle memur çocukları alınmıştı. Klasik ofis yazışma ve kültürü dışında dünya bilgisi olmayan Osmanlı bürokrasisine donanım kazandırmak hedefindeki okul, fen bilimlerinden de donattığı müfredatıyla zamanın nesillerine parlak bir kariyer vaad etmişti. 1859 yılında kurulan Mülkiye ve ondan kısa bir süre sonra kurulan Mahrec okulları söz konusu gayretin bir diğer göstergeleriydi. Özellikle Mülkiye, Abdülhamid tarafından tam bir kariyer okulu olarak düzenlenmiş ve günümüze kadar devam eden bir ekolün tohumları atılmıştı. Rüşdiye mektebi mezunlarını bünyesine katarak özellikle kâtiplik kadroları için mezun veren Mahrec Okulu, tabi tutulduğu düzenlemelere karşın uzun süreli olamamıştır.
