YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Osmanlı’nın 19. Yüzyılını Hazırlayan Sosyal ve Kültürel Şartlar soru detayı:

CEVAP:

Osmanlı bütün dünyaya insan hak ve hürriyetleriyle milliyetçiliği yayan Fransız İhtilal’in (1789) kendi içindeki yapılanma çalışmaları arasından belli belirsiz algılamıştır. Hatta olup bitenlerin Fransa’nın kendi iç meselesi olduğu yaklaşımını benimseyen devrin sultanı III. Selim, Avrupa le ilişiklerinde ihtilal dolayısıyla meydana gelen boşluğu, ordunun ıslahı le ilgili girişimlerin rahatça sürdürebileceği uygun bir zaman ve Zemin olarak değerlendirir. Osmanlı doğrudan ihtilal hareketlerinin içinde yer almaz. Ancak kısa bir zaman sonra “İnsan Hakları Bildirgesi”yle yola çıkan ihtilalin Fransa’yla sınırlı kalamayacağı anlatılır. Dünyayı insan hak ve özgürlükler fikriyle ve milliyetçikle tanıştıran Fransız İhtilali, öncelikle Osmanlı gibi büyük - imparatorlukları etkilemiştir. Bir yandan yen insan anlayışı diğer yandan küçük milliyetçilikler fikrî ve millî devlet model, imparatorluk anlayışını derinden sarsar. Sonuç olarak bütün imparatorluklar ster istemez, kentlerini yenidünya düzenine göre şekillendirmek zorunda kalır.