SORU: Osmanlı Devleti’nde mesleki hak ve çıkarları savunmak amacıyla grevler hakkında bilgi veriniz.
CEVAP: Osmanlı Devleti’nde mesleki hak ve çıkarları savunmak amacıyla grev kapsamında değerlendirilebilecek toplu iş bırakma eylemlerine 1870’li yılların başlarında rastlanır; 1872-76 yılları arasında tersane ve demiryolu işçilerinin başı çektiği iş bırakma eylemleri yaşanır. Batı ile karşılaştırıldığında geç de olsa işçiler arasında sınıf bilincinin oluşmaya başlamasıyla, Osmanlı sosyal ve ekonomik yaşamını ciddi anlamda etkileyen grev (tatil-eşgâl) kavramı ortaya çıktı. 1908 öncesinde elliden fazla işçi eylemi gerçekleştirildi. II. Meşrutiyet’in ilânıyla ortaya çıkan iktidar boşluğunda ise İstanbul, Selânik, İzmir, Aydın, Beyrut, Samsun, Üsküp ve Manastır gibi kentlerde ve neredeyse tüm iş kollarında yüzden fazla grev meydana geldi. Belediye hizmetleri, gıda üretimi, perakende, eğlence, imalat, madencilik, turizm ve konaklama, haberleşme, ulaşım ve taşımacılık gibi ticari ve gündelik yaşamı felç etti. Hükümet, bu dalgaya karşı yeni ceza yasaları ve kolluk kuvvetleriyle önlem almaya çalıştı.
