OSMANLI TARİHİ (1876-1918) Dersi İMPARATORLUKLARIN TASFİYESİ: I. DÜNYA SAVAŞI soru detayı:

CEVAP:

Savaşın sürdüğü Akdeniz’de İngiliz donanması önünden kaçan Goeben ve Breslav adlı iki Alman savaş gemisi 10 Ağustos’ta Çanakkale Boğazı’ndan geçme talebinde bulundu. Söz konusu gemiler için giriş izni Enver Paşa tarafından verildi. Osmanlı Devleti bu durumu dünyaya bir senaryo ile açıklamak zorunda kaldı. Osmanlı Devleti savaştan önce İngiltere’ye iki adet savaş gemisi sipariş etmişti. İngiltere, savaş çıkınca, parası peşin ödenen ve inşası tamamlanıp Sultan Osman ve Reşadiye diye isimlendirilen savaş gemilerini uluslar arası hukuka aykırı olarak teslim etmedi. Osmanlı hükümeti de İngiltere’nin bu hukuksuz davranışına mukabil, Çanakkale’den giriş yapan bu iki savaş gemisini Almanya’dan satın aldığını açıkladı. Ardından gemilerin adları Yavuz Sultan Selim ve Midilli olarak değiştirildi, bordasına Türk bayrağı çekildi ve mürettebatına da Osmanlı üniforması giydirildi. Bu aslında bir açıdan Osmanlı Devletinin tarafsızlığını da koruma çabası idi. Ancak bu tarafsızlığını daha fazla koruyamadı. 15 Ağustos’ta ise Osmanlı donanmasının başına, Goeben (Yavuz) gemisi ile gelen Tümamiral Wilhelm Souchon getirildi. Bu durum, Almanların Osmanlı ordusundaki nüfuzunu pekiştirdiği gibi kısa zamanda tezgâhladıkları Karadeniz olayı ile Osmanlı Devletini vaktinden evvel harbe sürükledi. Almanlar Türk aydınları ve askerler arasında savaşa bir an evvel girilmesi konusunda yoğun propagandalar yapmakta idiler. Hatta Osmanlı Devletinin eski gücünü ancak bu yolla kazanabileceğini ileri sürmekteydiler. Ayrıca Rusya’nın Avusturya’yı yenmesi halinde İstanbul’un tehlikeye gireceğini ve Almanya’nın tek başına Rusya’yı durduramayacağı tehdidini de dile getiriyorlardı. Bu arada Almanya’nın Avrupa Cephesinde Marne savaşını kaybetmesi Osmanlı Genel Kurmayını endişelendirdi. Osmanlı askerleri arasında eksiklerin tamamlanması için savaşa girmeden bir yıl daha beklenmesi gerektiğini savunanlar ortaya çıktı. Bunlar arasında Sofya ateşe militeri olan Yarbay Mustafa Kemal de vardı. Almanlar bu endişeyi hissederek Osmanlı Devletini bir an önce savaşa zorlamak için 27 Ekim 1914’de Enver Paşa’nın da muvafakatini alarak Amiral Souchon komutasında Osmanlı donanmasını Karadeniz’e çıkarttılar. Osmanlı donanması 28-29 Ekim 1914 gecesi Rusların Sivastopol ve Odessa limanlarını topa tutmuş ve iki Rus gemisini de batırmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, Almanya’nın yanında I. Dünya Harbine fiilen girmiş oldu. Bu olayların ardından 2 Kasım’da Rusya, 5 Kasım’da İngiltere ve Fransa Osmanlı Devletine resmen savaş ilan etmiş, Osmanlı Devleti de 11 Kasım’da aynı devletlere savaş açarak, 23 Kasım’da bütün Müslümanları kutsal cihada çağırmıştır.