OSMANLI TARİHİ (1876-1918) Dersi İMPARATORLUKLARIN TASFİYESİ: I. DÜNYA SAVAŞI soru detayı:

CEVAP:

itilaf ve ittifaklar içindeki tüm hesaplar Osmanlı Devleti üzerinde düğümleniyordu. Bunun farkında olan Osmanlı Devleti de denge siyaseti takip edip, mümkün olduğunca herhangi bir bloğun yanında yer almamaya çalışıyordu. Buna rağmen 1882’de Mısır’ı işgal eden İngiltere başta olmak üzere -Almanya hariç- Avrupa devletlerinin Osmanlı coğrafyası üzerindeki siyasi emellerini uygulamaya koyan ve uluslararası politikaların konusu haline getiren yaklaşımları, 1887’den sonra İngiltere’ye karşı Osmanlı-Alman yakınlaşmasına sebep oldu. Hiç şüphesiz bunda Osmanlı Devletinin iktisadi ve mali arayışları da etkili olmuştu. Nitekim bu tarihten sonra Almanya’ya Bağdat demiryolu imtiyazı verildiği gibi, Osmanlı ordusu ve silah sistemi de Almanlar ile yapılan askeri işbirliği ile yenilendi. II. Meşrutiyetin 1908’de ilanının ardından İttihat ve Terakki Partisi hükümetleri dünya ahvalini yeniden değerlendirmişlerdir. Kendilerini İngiliz-Fransız ittifaklarına yakın hissetmekle birlikte, başlangıçta tarafsızlık veya yalnızlık diye ifade edilebilecek bir politika takip etmişlerdi. Ancak kısa zamanda Bosna Hersek’in Avusturya tarafından ilhakı, Bulgaristan’ın bağımsızlığını ilanı ve İtalya’nın Trablusgarb’ı işgal etmesi İttihatçıları yeni arayışlara itmiştir. İngiltere ve Fransa ile ittifak kurmak için teşebbüslerde bulundular ise de sonuç vermemiştir. Ardından patlayan Balkan Savaşlarında (1912-13) bu bloğun Osmanlı karşıtı politikaları Osmanlı Devletini adeta Almanya-Avusturya ittifakına zorlamıştır. Hatta savaştan kısa bir süre önce İttihatçılar, İngiltere’nin arzusu doğrultusunda, Almanya’yı da rahatsız edecek şekilde İngilizler ile Mart 1913 ve Haziran 1914’te, Dicle-Fırat nehirlerinde taşımacılık, Basra Körfezi ve Arap Yarımadasında sınır düzenlemelerini ihtiva eden anlaşmalar yaparak iki ülke arasındaki sorunları çözme yolunda adım atmışlar ise de İtilaf devletleri bu jestleri görmemezlikten gelmişlerdir. Bu da dünya savaşı arifesinde Osmanlı Devletini alternatifsiz bırakarak ittifak devletlerine yakınlaştırmıştı.