CEVAP:

Osmanlı Devleti’ni batı karşısında geri kalmasının en önemli nedeni teknolojik geri kalmışlığı ve eğitim sisteminde fen bilimlerinden uzaklaşması olarak görülmekteydi. Bu doğrultuda Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane 1827’de, Mekteb-i Harbiye 1835’te, Darül Muallimin 1847’de, Mekteb-i Mülkiye 1859’da, Mekteb-i Hukuk-ı Sultani 1874’te, Ziraat ve Baytar Mekteb-i Alisi 1891’de kurulmuştur. Diğer taraftan Osmanlı medreselerinde okutulan ders programları fen bilimleri konularını da içermeye başlamıştır. Sadece yüksekokul eğitiminde değil, ilkokul, ortaokul ve lise eğitiminin de yaygınlaştığına şahit olmaktayız. Örneğin, 1914’de Osmanlı coğrafyasında “Sultani” adı verilen liselerin sayısı 40’ı bulmuştu. Batılı tarzda eğitim veren kurumları meşrulaştıran zihinsel dönüşüm Osmanlı’nın teknolojik geri kalmışlığı aşma çabasıdır. Zira artık güç ordudan değil, teknolojiden kaynaklanmaktadır. Ordunun güçlü olması ise ulaşılan teknolojik seviyenin doğrudan bir sonucudur.