YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Osmanlı’nın 19. Yüzyılını Hazırlayan Sosyal ve Kültürel Şartlar soru detayı:
SORU:
Osmanlı için Batı’nın, siyasal, sosyal, bilimsel, askerî ve kültürel alanlarda dikkate alınması gereken bir güç, ihmal edilmemesi gereken bir rakip olarak algılanması sürecini açıklayınız.
CEVAP:
Osmanlı İmparatorluğu Batı’yla ve onun ürettiği medeniyetle savaşlar ve ticaret gibi birtakım sebeplerle çok daha önce tanışmıştır. Tanpınar, Batı’yla Haçlı seferlerinden itibaren başlayan bu karşılaşmalarda III. Ahmet’e kadar “… ne örf ve âdette, ne de fikir ve sanat meselelerinde belli başlı ve doğurucu kıymetlere mâlik bir tesir…” (Tanpınar, 1976. s. 39) kaydetmenin mümkün olmadığını belirtir. Fakat Osmanlı hemen hemen 17. Yüzyıla kadar üstünlüğü elinde tuttuğu bu medeniyet, bundan sonra daha farklı biçimde algılamak ve sorgulamak zorunda kalır. 16. yüzyıl sonlarına kadar Avrupa’dan sadece ihtiyaç duyduğu birtakım savaş teknolojisin kendisine aktaran Osmanlı için Batı’nın, siyasal, sosyal, bilimsel, askerî ve kültürel alanlarda dikkate alınması gereken bir güç, ihmal edilmemesi gereken bir rakip olarak algılanmaya başlanmıştır.