ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI Dersi CUMHURİYET DÖNEMİ soru detayı:
SORU:
Osmanlı İmparatorluğu'daki toplum yapısının milliyetçilik akımı ile çözülmeye başlamasının getirdiği olumsuzlukları engellemeyi amaçlamak için sırasıyla hangi akımlar ortaya çıkmıştır?
CEVAP:
Osmanlı İmparatorluğunu içine düştüğü çıkmazdan kurtarmayı amaçlayan çeşitli ideolojiler oluşturulmuştur. Bu amaçla başlatılan reformları sürdürmek ve yaygınlaştırmak için ilan edilen Tanzimat Fermanı (1839) ile toplum yapısında bir reform dönemi başlatılarak yönetimin merkezileşmesi sağlanmıştır. İmparatorluk yönetimi altındaki farklı dinsel ve etnik grupları tek bir “Osmanlı Milleti” olarak kabul eden bu anlayış, cemaat ve milliyet farklılıklarını aşan ve tüm Osmanlı topluluklarına
hitap eden ilk ideolojik yaklaşımdır. II. Abdülhamit döneminde İslamcılık fikriyle ortaya çıkan ümmetçilik anlayışı Osmanlıcılık kadar geniş kabul görmemiştir. 1908 yılında 2. Abdülhamit Meşrutiyet’i ilan etmiş ve İttihat ve Terakki Cemiyetinden oluşan Meclis-i Mebusanı yeniden toplamıştır. Birinci Dünya Savaşına kadar ülkeyi yönetecek İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birlikte, Osmanlıcılık anlayışı yerini, fikir babalığını Ziya Gökalp’in yaptığı Türkçülük ideolojisine bırakmıştır.