SORU: Osmanlı kuvvetlerinin Viyana önlerinde mağlup olmalarının yanı sıra daha sonraki savaşların çoğunu kaybetmesinin sebepleri nelerdir?
CEVAP: Avrupa’nın dört büyük devletine karşı birçok cephede savaş vermek zorunda kalınması mağlubiyetlerin asıl sebebidir. Ancak bir diğer önemli sebep de Osmanlı ordusunun 16. yüzyıldan itibaren Avusturya’ya karşı çıktığı seferlerde devamlı olarak kale kuşatmasıyla uğraşması ve meydan savaşında karşılarına çıkılmaması sonucunda askerî yapısının değişmesidir. Kale kuşatmalarında uzmanlaşan Osmanlı ordusu, 1618-1648 yılları arasındaki Otuz Yıl Savaşları döneminde askerî sahada büyük gelişme sağlayan Avusturya karşısında 1683-1699 yılları arasında yaptığı 15 meydan muharebesinin 12’sinde mağlup oldu. Zaten 16. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa’da meydana gelen ve “askerî devrim” diye nitelendirilen gelişmeler sonucunda ordu yapısı değişen Avusturya ordusu, 1596’da yapılan Haçova (Mezökeresztes) Meydan Muharebesi’ni kazanmak üzereyken disiplinlerini kaybetmeleri sebebiyle yenilmişti. 1583-1596 yılları arasındaki 13 yıl savaşlarında dikdörtgen hâlinde oluşturulmuş ve kontra marş taktiğini izleyen tüfekli Avusturya piyadeleri karşısında Osmanlı tımarlı sipahileri fazla dayanamamışlardı. Ayrıca Avusturya tarihinin en yetenekli komutanlarının da bu dönemde yaşaması Osmanlı için bir talihsizliktir.