SORU: Osmanlı tarihinin siyasi, sosyal ve ekonomik açıdan en sıkıntılı dönemlerinden biri olan II. Abdülhamid devrinde neler yaşanmıştır?
CEVAP: Sömürgeci devletler, bu dönemde Osmanlı topraklarını paylaşma yarışına girdiler. Büyük sıkıntılara yol açan savaşlar neticesinde özellikle Balkanlar ile Kuzey Afrika’da önemli toprak kayıpları yaşandı. Öte yandan kaybedilen bölgelerden gerçekleşen kitlesel göçler, büyük kentlerde nüfus yapısını önemli ölçüde değiştirdi; altyapı, beslenme, barınma, sağlık, eğitim ve istihdam sorunları yarattı. Sultan Abdülaziz’in tahttan indirildikten sonra şüpheli ölümü, yerine V. Murad’ın devlet adamlarının vesayetinde tahta geçişi, ayrılıkçı isyanlar ve sömürgeci devletlerin bu tür gelişmeleri dış müdahalenin meşru aracı haline getirmeleri devleti parçalanmanın eşiğine getirmişti. Bu tehlike bazı siyasetçi ve aydınları devletin nasıl kurtulacağına dair arayışlara, rejim değişikliği ve siyasi gücün kullanımı gibi konularda bir takım girişimlerde bulunmaya sevk etti.
