SORU: Osmanlıda hilafetin kaldırılışı olayı nasıl gerçekleşmiştir?
CEVAP: II. Abdülhamid’den sonra hilâfet kurumu giderek güç kaybetmeye ve zayıflamaya başlamıştır. Bitmeyen savaşlar, iç çekişmeler ve gizli hesapların doğurduğu siyasî krizler, Birinci Dünya Savaşı ve arkasından gelen İstiklal Savaşı bu kurumu iyice zayıflatmıştı. Bütün bunların üstüne, İngilizlerin ancak hilâfetin Osmanlı’nın elinden çıkmasıyla ulaşabilecekleri siyasî ve ekonomik çıkarlarına yönelik etkili faaliyetleri eklenince hilâfet kurumu varlığını koruyamadı. Nihayet meclis, 1 Kasım 1922’de saltanatı hilâfetten ayırıp önce saltanatı kaldırdı. Daha sonra özellikle İsmet İnönü’nün kararlı tavır ve söylemleri ve İzmir mebusu, adliye vekili Seyyid Bey’in mecliste hilâfetin şer’î mahiyeti ile ilgili onun kaldırılması yönündeki uzun konuşmaları ve kavga noktasına gelen tartışmalar, tehditler sonunda 3 Mart 1924 tarihinde halifelik de kaldırıldı.
