OSMANLIDA İSKAN VE GÖÇ Dersi OSMANLI DEVLETİ'NDE İSKAN soru detayı:

CEVAP:

“Türkmen” kelimesi hakkında yapılan araştırmalara bakıldığında, kelimenin ne
zaman doğduğundan, hangi anlamlar ifade ettiğine kadar çeşitli iddiaların ortaya atılmış olduğu görülür. İlk görüş Müslüman olan Oğuzlara Müslüman devletlerin “Türk’e benzeyen” anlamında “Türkmen” dedikleridir. Burada “Türk” ve “iman” kelimeleri birleşerek “imanlı Türk” anlamını almıştır. Muharrem Ergin Türk Dilbilgisi kitabında durumu şu şekilde izah etmiştir: “Türkçede “-man,-men” eki, işlek olmayan eklerdendir. Umumiyetle mübalağa ve benzerlik ifade eder: koca-man, kara-man, ak-man, köle-men, küçü-men gibi”. Ebu’l-gazi ise “ Türk-manend” yani “Türk’e benzeyen” kelimesinin Farslar tarafından verildiğini, fakat halkın telaffuzunda Türk-mene dönüştüğünü söyler. J. Deny ise “-man” ekininin “karaman, şişman” gibi mübalağa, fazlalık, üstünlük manası olduğunu Türkmen’in de halis Türk, koyu Türk anlamına geldiğini söylemiştir. Fuad Köprülü’nün başını çektiği ve bu konuda yaygın olan kanaate göre; Maveraünnehir Müslümanlarınca Müslüman olan Oğuzlara, Müslüman olmayan Oğuzlardan ayırmak için “Türkmen” adı verilmiştir. Oğuzlar ise kendilerine “Türkmen” demiyorlardı. Faruk Sümer’in ifadesine göre 13. Yüzyıla kadar atalarının Oğuz ismini yaşattılar. Bundan sonra ise “Türkmen” kelimesi “Oğuz” kelimesinin yerini aldı.