KENT SOSYOLOJİSİ Dersi Osmanlı Kentleri ve Kentleşme soru detayı:

CEVAP:

Osmanlı şehirleri için, özellikle de klasik dönem yani 19. yüzyıl öncesi, söylenebilecek bir ilke kendi kendini yönetme ilkesidir. Şehirdeki işlevlerin idaresi ve altyapı hizmetlerinin inşası ve sürdürülebilir kılınması anlamındaki bu kendi kendini yönetme/ikame etme ilkesi Osmanlı şehirlerinin pek çoğunda izleri görülebilecek bir ilkedir. Modern belediyeciliğin üstlendiği birçok şehir fonksiyonu yani şehrin alt ve üst yapı uygulamaları tam anlamıyla yerel aktörler ve kurumlar tarafından icra ve idare edilmekte idi. Merkezi devletin fetih sonrası yaptığı sayımlar ve kanun düzenlemelerinden sonra, idareci olarak kadı ve asayiş için bir görevli (subaşı vb.) tayini yapılır ve diğer işler yerel unsurlara bırakılırdı. Müslüman ve gayrimüslimler, üzerlerine düşen vergiyi ödüyorsa ve huzur bozucu bir durum yoksa merkezin bir şehre müdahale etmesi söz konusu olmazdı. Kontrol edici (tayinler, beratlar yoluyla) ve düzenleyici (kanunlar, arzlar, narhlar yoluyla) bir konumda duran merkez, şehirlerin altyapı ve üstyapı uygulamalarını ve iskân süreçlerini yerel aktör ve kurumlara bırakırdı.