ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ I Dersi ÖZBEK TÜRKÇESİ soru detayı:
SORU:
Özbek Türkçesi küçük ünlü uyumu açısından nasıldır?
CEVAP:
Özbek Türkçesinde küçük ünlü uyumunun kısmen işlediğini söylemek mümkündür. Düz ünlülerden sonra düz, yuvarlak ünlülerden sonra da düz-geniş ünlüler gelmektedir: berädi (veriyor), Özbeklär, kelädilar (geliyorlar), ötämiz (geçiyoruz), sevämiz (seviyoruz), örgänişimizdä (öğrenişimizde).
Ancak bu uyumun bir diğer kuralı da yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak ünlülerin gelmesidir. Küçük ünlü uyumu, ince-dar ünlünün yardımcı ünlü olarak tercih edilmesinden dolayı bozulur. İşte Özbek Türkçesi bu kural bakımından zayıftır. Türkiye Türkçesinden farklı olarak yuvarlak ünlülerden sonra çoğu kez düz-dar ünlüler gelir: köngil (gönül), ölim, kömir (kömür), ölikxånä (morg), boyli (boylu), oqıymän (okuyorum), kökiş (mavimsi), qolim (elim).