ETİK Dersi 18. VE 19. YÜZYILLARDA ETİK soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Özgecilik nedir?


CEVAP: Özgecilik (Diğerkâmlık, ing. Altruism, Fr. Altruisme, Alm. Altruismus,); kişilerin eylemlerinde hiçbir çıkar beklemeksizin başkalarını gözeterek eylemde bulunmalarını benimseyen anlayışta denir. İnsanda doğal olarak bulunan bencil duygular gibi özgeci duygular da vardır ve bunlar daha önemlidir. Kendi başına ne iyi ne de kötü olabilen insan, toplum içinde yer alır; bundan dolayı o daima başkasıyla birlikte vardır. Bunun için insan, başkasının acısını ve hazzını kendinde duyar ve toplumun iyiliğini kendini sevmenin üstünde tutarak iyi olur. Doğal yapısında bulunan özgeci ve bencil duygularını, yine kendinde doğal olarak var olan etik yanıyla kontrol altına alabilen insan, erdemlidir. Shaftesbury için de tek tek kişilerin iyiliğinden önce gelen ve onların iyiliğine temel olan şey herkesin/bütünün iyiliğidir, yani erdem kişilerin başkalarıyla ilişkilerinde söz konusudur. Kişiler için iyi olan şey ile başkalarının iyiliğine olacak şey arasında hiçbir çatışma yoktur ve insanın doğal eğilimi yardımseverliğe ve özgeciliğe yöneliktir. Erdemli kimse, diğer beş duyudan daha üstün olan etik duyarlığını (ahlâk duy(g)usunu) kendine kılavuz yaparak, tutkuları arasında doğru ölçüyü bulmuş olan, büyük bir sanat yapıtı olan evren içinde kendi kişiliğini de bir sanat yapıtı halinde biçimlendirmiş olan kimsedir.