FİNANSAL EKONOMİ Dersi FİNANSAL SİSTEM VE İŞLEYİŞİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Para piyasalarını açıklayınız.


CEVAP:

Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. Bu piyasanın tipik özelliği kısa vadeli (genellikle bir yıldan kısa vadeli) fonlardan oluşan bir piyasa olmasıdır. Para piyasalarından sağlanan fonlar kredi olarak işletmelerin döner varlıklarının finansmanında kullanılır. Piyasanın kaynaklarını tasarruf sahiplerinin birikimleri ve genellikle bankalardaki çeşitli mevduatlar oluşturur. Bu piyasalarda kambiyo senetleri, hazine bonosu, mevduat sertifikası, varlığa dayalı menkul kıymetler, banka kabulü gibi araçlar işlem görmektedir.

Para piyasası araçları likiditesi yüksek olan araçlardır. Aynı zamanda vadelerin kısa olması nedeniyle alınıp satılan araçların arz fiyatlarında fazla dalgalanmalar olmaz. Dolayısıyla para piyasası araçlarının riski nispeten daha düşüktür.

Para piyasasında fon fazlası olan ekonomik birimler birikimlerini bir para piyasası kurumuna (genellikle bir bankaya) yatırmakta, diğer bir anlatımla, bu piyasada faaliyet gösteren finansal kurumlar ihraç ettikleri mevduat sertifikası gibi araçları kullanarak tasarruf sahiplerinden fon toplamaktadır. Fon açığı olan ekonomik birimler ise, finansal kurumlara başvurarak fon ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar. Böylece nihai alacaklı tasarruf sahibi ile nihai borçlu fon kullanan karşı karşıya gelmemekte, fonların akımı finansal kurum aracılığıyla dolaylı olarak gerçekleşmektedir. Fon arz eden, tasarruf sahibi, bu piyasada aktardığı fonun nasıl ve kimler tarafından kullanıldığı gibi konularla ilgilenmez. Sadece finansal kuruma verdiği fon ve getirisi ile ilgilenmektedir. Bu bağlamda para piyasasındaki fon fazlası olan tasarruf sahibi pasif yatırımcı olarak tanımlanabilir.

Para piyasası, kendi içinde, örgütlenmiş ve örgütlenmemiş para piyasası olarak sınıflandırılabilir. Örgütlenmiş para piyasası bankalar sisteminden oluşur. İşletmelerin nakit ihtiyaçlarının önemli bir kısmı bankalar tarafından karşılanmaktadır. Günlük, aylık para gereksinimleri, iskonto senetleri, döviz ve diğer unsurlar, bu piyasanın temel konularını oluşturmaktadır. Örgütlenmemiş para piyasası ise bankalar sistemi dışında kalan ve kısa vadeli fon değişiminin yapıldığı piyasadır. Bu tür piyasalar örgütlenmedikleri gibi, bazı durumlarda yasal düzenlemelerin de dışında kalabilmektedirler. Bir ekonomide eğer örgütlenmiş para piyasası yeteri kadar gelişmemiş ve kaynakları kıt ise örgütlenmemiş piyasaya yol açılır. Örgütlenmemiş para piyasasının diğer bir özelliği de işlemlere uygulanan faiz oranlarının örgütlenmiş piyasaya göre nisbeten yüksek olmasıdır