BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ Dersi Finansal Sistem ve Bankalar soru detayı:

CEVAP:

Para Piyasası-Sermaye Piyasası: Vade dikkate alındığında finansal piyasalar para piyasası ve sermaye piyasası olarak sınıflandırılabilir. Vadesi en fazla bir yıl olan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara para piyasası; vadesi bir yılı aşan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara ise sermaye piyasası denir. Para piyasasının temel araçları mevduat, hazine bonoları, finansman bonoları, mevduat sertifikaları, repo, banka kabulleri, banka bonoları, euro dolarlar, varlığa dayalı menkul kıymetler gibi finansal varlıklardır. İşletmelerin sıklıkla kullandığı ticari senetler de bu piyasanın önemli araçlarındandır. Son yıllarda kısa süreli finansal türevler de para piyasası işlemlerinin hızla gelişmesine neden olmuştur.
Sermaye piyasasının temel araçları ise devlet tahvilleri, şirket tahvilleri gibi orta ve uzun vadeli menkul kıymetlerle, vadesi sonsuz olarak varsayılan hisse senetleridir. İşletmeler genellikle kısa süreli varlıklarını finanse etmek, kısa süreli harcamalarını karşılamak üzere para piyasalarından, orta ve uzun vadeli varlıklarını finanse etmede de sermaye piyasalarından faydalanırlar. Devletler de kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazine bonoları ve uzun vadeli
fon ihtiyaçları için ise tahvil ihraç eder. Hazine bonoları, para piyasasında, devlet tahvilleri ise sermaye piyasasında önemli rol oynar. Para piyasası ile sermaye piyasası arasındaki temel farklılıklar şu şekilde sıralanabilir:
• Para piyasasında risk, sermaye piyasasına göre daha düşüktür. Para piyasasında vade kısa olduğu için sermaye piyasasına göre risk daha düşüktür. Riske bağlı olarak para piyasasında getiri de sermaye piyasasına göre daha düşük olur. Getiri riskle aynı yönde hareket eder; diğer bir ifade ile risk düştükçe getiri düşer, risk arttıkça getiri de artar. Dolayısıyla para piyasasında
getiri oranı sermaye piyasasına göre daha düşük olacaktır. Burada fon arz eden için getiri (kazanç), örneğin para bankaya yatırılmış ya da tahvil alınmış ise faiz olurken; hisse senedine yatırım yapılmışsa kâr payı ve değer artışı olacaktır. Fon sunan açısından getiri, fon kullanan açısından maliyet olacaktır.
• Para piyasası finansal araçlarının likiditesi, sermaye piyasası finansal araçlarına göre daha yüksektir. Likidite finansal varlıkların kısa sürede, kolaylıkla ve değerinden önemli kayıp olmaksızın alınıp satılabilmesidir. Bu nedenle ülkemizde olduğu gibi dünyada da en gelişmiş, en likit ve en etkin piyasalar para piyasalarıdır.

Gerçekte para piyasası ile sermaye piyasasını kesin çizgilerle birbirinden ayırmak çok mümkün değildir. Örneğin para piyasasının başlıca kurumu olan ticari bankaların, özellikle son yıllarda sermaye piyasasında da önemli fonksiyonlar üstlendiği görülmektedir. Yine fonlar da para piyasasından sermaye
piyasasına, sermaye piyasasından para piyasasına doğru akmaktadır. Örneğin vadesi gelen kısa süreli borçların uzun süreli borçlarla değiştirilmesi; sermaye piyasası aracı olan ve genelde ortalama vadesi 5- 10 yıl olan tahvillerin vadesinin bir yıla düşürülmesi gibi uygulamalar iki piyasa arasındaki fon akışını artırmıştır.