ANAYASA II Dersi YASAMA ORGANI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Parlemonto kararları hakkında bilgi veriniz?


CEVAP: Parlamento kararları ise TBMM’nin kanunlar dışındaki tüm işlemlerini kapsamaktadır. Konu yönünden incelendiklerinde, parlamento kararları çok çeşitlidir. Böyle olmakla beraber, parlamento kararlarını meclisin kendi çalışma usullerini düzenleyen kararlarla, Meclisin yürütme organına ilişkin kararları biçiminde sınıflandırmak mümkündür. Meclisin kendi çalışma usullerini düzenleyen parlamento kararlarına, Anayasamızdan çeşitli örnekler verilebilir. Bunlar, TBMM’nin kendi İçtüzüğünü yapması ve değiştirmesi (m. 95), kendi Başkanını ve Başkanlık Divanını seçmesi (m. 94), komisyonların seçimi, Meclisin tatile girmesi (m. 93/2), Meclisin seçimlerin yenilenmesine karar vermesi (m. 77/2), açık oylama veya gizli oylama kararı, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve yasama meclisi üyeliğinin düşmesine ilişkin kararlardır (m. 83, 84). Meclisin yürütme organına ilişkin kararlarına ise, TBMM’nce Başbakan veya bakanlar hakkında meclis soruşturması açılması ve Yüce Divana sevk kararı (m. 100), Cumhurbaşkanının vatan hainliğinden dolayı TBMM’nce suçlandırılması kararı (m. 105), gensorunun gündeme alınıp alınmamasına karar verilmesi (m. 99), gensoru veya güven istemi sonucunda Bakanlar Kurulu veya bir bakan hakkında güven veya güvensizlik belirtilmesi (m. 99, 111), Bakanlar Kurulunun göreve başlaması sırasında güvenoyu (m. 110) örnek verilebilir. Nihayet parlamento kararları bakımından üzerinde durulması gereken son bir nokta, yukarıda ifade ettiğimiz gibi, Anayasanın, bu işlemleri genel olarak yargı denetimine tabi kılmamasıdır. Gerçekten Anayasa hükümleri incelendiğinde, sadece üç tür parlamento kararı üzerinde yargı denetimine olanak tanındığı görülmektedir. Bunlar, Anayasanın 85. maddesi gereğince, TBMM’nin milletvekilliği statüsünün düşürülmesine ilişkin kararları, dokunulmazlık güvencesinin kaldırılmasına ilişkin kararlar ve Anayasanın 148. maddesi gereğince, Meclis İçtüzüğü düzenlemeleridir. Diğer parlamento kararlarının anayasaya uygunluk denetimi dışında bırakılması, hukuk devleti yönünden çelişki yarattığı izlenimini verebilir. Ne var ki parlamento kararları, vatandaşlar için hak ve borç doğuran kurallara yer vermediklerinden, bunların yargı denetimine tabi olmamaları hukuk devletiyle çelişmemektedir. Anayasanın sadece üç parlamento kararını yargı denetimine tabi kılması ise bu kararların taşıdıkları önemden kaynaklanmaktadır.