CEVAP:

Birçok virus türü hücre kültürlerinde çoğalma sırasında enfekte veya dejenere hücrelerden oluşan üreme odakları şekillendirir. Sınırları belirli olan ve çoğunlukla hücre erimesi, dejenerasyonu veya proliferasyonu ile karakterize olan bu üreme alanları plak olarak tanımlanır. Tek tabakalı (monolayer) hücre kültürlerinde her plak bir enfektif virus partikülü tarafından oluşturulur. Virusların vasat içerisinde serbest yayılımını engelleyen yarı katı bir ortam kullanılarak virus süspansiyonunda bulunan enfektif partiküllerin sayısını belirlemek mümkündür. Bu amaçla öncelikle petri kutularında tek tabakalı hücre kültürü hazırlanır. Virus süspansiyonunun 10 katlı sulandırmaları yapılır ve her sulandırma basamağından 4 adet petri kutusuna ekim yapılır. Hücrelerin üzeri sıvı vasat yerine agaroz veya noble agar içinde hazırlanan yarı katı bir hücre üretme vasatıyla kaplanır. Böylece virus çoğalmasıyla ortaya çıkan yeni nesil virus partiküllerinin kültür ortamında serbestçe yayılımı engellenerek sadece enfekte hücreye komşu olan hücreleri enfekte etmesine olanak tanınır. Bu şekilde virus çoğalma odakları (plak) şekillenir. Testin değerlendirilebilmesi için sağlıklı hücreler genellikle nötral red vb. vital bir boya ile boyanır ve boya almamış alanlar şeklinde ortaya çıkan plaklar sayılarak virusun plak oluşturma ünitesi (POÜ) değeri belirlenir. Pratik olarak her plak alanının tek bir virus partikülü tarafından oluşturulduğu kabul edilerek süspansiyondaki toplam virus partikülü sayısı belirlenmiş olur. Tüm viruslar plak oluşturma özelliğine sahip değildir. Dolayısıyla plak titrasyon testi sadece plak oluşturabilen virusların enfektif güçlerinin tespiti için kullanılır. Plak testin bir diğer kullanım alanı da karışık olan virus izolatlarının veya aynı virusa ait değişik biyotiplerin saflaştırılmasıdır.