ORTAÇAĞ FELSEFESİ II Dersi OSMANLI'DA DÜŞÜNCE HAYATI VE FELSEFE soru detayı:

CEVAP:

Râzî’nin üç ama bölüm halinde düzenlediği elMebâhisü’l-meşrıkıyye’de
ele aldığı konuları şöyle
sıralamak mümkündür:
• Genel meseleler: Varlık ve mahiyet, birlik ve
çokluk, imkânsızlık ve imkân, öncesizlik ve
sonradanlık.
• Mümkin/zorunsuz varlıkların kısımları: Bu
bölümde İbn Sînân’ın aktardoğı şekliyle Aristo
fiziğinin konuları mantıktaki kategoriler
bağlamında irdelenir. Buna göre mümkin
varlıklar önce cevher ve araz şeklinde ikiye
ayrıldıktan sonra nicelik, nitelik, görelik, yer,
zaman, iyelik, etki ve edilgi bütün boyutlarıyla
ayrıntılı olarak incelenir. Ardından cevher olarak
görülen isimler ve halleri, etkiler ve edilgiler,
cansız varlıklar, astronomi, meteoroloji ile insan
fizyolojisi, psikolojisi ve akıl ele alınır.
• Metafizik/İlâhiyat: Zorunlu varlığın varlığı ve
birliği, cevher ve araz olmadığı, sıfatları, fiilleri,
vahiy ve peygamberlik. Üçüncü bölüm dışında
işaret edilen konulardan yalnızca birinci bölümün
son iki başlığı yani öncesizlik ve sonradanlık
geleneksel kelâmın da meselesi olup bu hacimli
eserin çok büyük bölümü felsefe problemlerine
ayrılmıştır.