CEVAP:

Rasyonel Beklentiler Teorisi’ne göre uzun dönemde bütçe açıklarının borçlanarak
finanse edilmesi, para basarak finanse etmeye göre daha fazla enflasyonist sonuç doğurur. (Borçlanma imkânının ortadan kalkması durumunda) Diğer bir ifadeyle, parasal finansmandan kaçınmak uzun dönemde daha fazla enflasyona yol açar. Monetaristler enflasyonun nedeninin para basmak olduğunu varsaydıklarından bu olgu “Hoş Olmayan Monetarist Aritmetik” (T. Sargent ve N.Wallace) olarak adlandırılmıştır.

Rasyonel Beklentiler Teorisi’nin iktisat bilimine getirdiği yenilik “beklentiler” konusunda olmuştur. Gerçekte, beklentiler konusu, Rasyonel Beklentiler Teorisyenleri’nden önce, Keynesyenler ve daha sonra Monetaristler tarafından
da incelenmiştir. Gerek Keynesyenler ve gerekse Monetaristler, fertlerin genel fiyat seviyesindeki değişmeleri önceden tahmin etmede “Uyumcu Beklentilere” sahip olacaklarını belirtmişlerdir. Uyumcu Beklentiler Teorisi’ne göre gelecekteki
fiyat seviyesi önceki dönem(ler)deki fiyatların seviyesine göre belirlenir. Bu teoriye göre özellikle son dönemdeki fiyatlar genel seviyesi ortalaması,
gelecekteki fiyatların tahmin edilmesinde önemli rol oynar. Örneğin, enflasyon oranı önceki yıl %20 ise bireyler cari yıl enflasyon oranının da %20 olacağını beklerler. Eğer cari yıl içerisinde enflasyon oranı artarsa (azalırsa) bireyler sonraki yıldaki enflasyon oranının da artacağını (azalacağını) tahmin ederler ve davranışlarını buna göre ayarlarlar. Rasyonel Beklentiler Teorisi ise bireylerin, uyumcu (adaptive) değil “rasyonel” (rational) beklentilere sahip olacaklarını ve bu nedenle iktisat politikası uygulamaları karşısında derhal aktif bir tavır alıp
bu politikaların beklenen sonuçlarını değiştireceklerini öne sürmektedir.

Rasyonel Beklentiler Teorisine göre bireyler, iktisat politikası uygulamaları ve bu uygulamaların yaratacağı etkiler konusunda tam bir enformasyona sahiptirler ve dolayısıyla bireylerin sistematik bir hata yapmaları söz konusu olamaz. Kısaca, fertlerin rasyonel hareket etmeleri sonucunda, iktisat politikası kendinden beklenen etkileri yaratamaz. Rasyonel Beklentiler Teorisi taraftarlarına göre, devlet kısa dönemde dahi, vergiler, kamu harcamaları ve para arzı gibi araçları kullanarak üretim, istihdam, fiyat istikrarı vb. ekonomik değişkenler üzerinde
etkili olamaz. Bu bakımdan “aktif” iktisat politikaları yerine “istikrarlı” politikalar kullanmalıdır. Bu teoriye göre, devlet sadece oyunun kurallarını belirlemeli;
fertler de hangi imkânların kendilerine açık olduğunu bilip kararlarının muhtemel sonuçlarını önceden kestirebilmelidir. Örneğin; vergi politikası ve kamu harcamaları politikası ile ilgili kararlar önceden belirlenmeli ve sık sık değiştirilmemelidir. Politika değişiklikleri zorunlu olduğu zaman ise bu değişiklikler yavaş yavaş yürürlüğe konulmalıdır.