PARA VE BANKA Dersi Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Para Politikası Rejimleri soru detayı:
SORU:
Resmi dolarizasyonun zararları nelerdir?
CEVAP:
Resmi dolarizasyonun zararları neler? Üç ana zararı
var: Birincisi, kendi paranızı basmaktan vazgeçtiğiniz
için senyoraj gelirlerinden de vazgeçiyorsunuz.
Senyoraj geliri, devletin para basarak satın aldığı
mal ve hizmet miktarı olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla,
kendi parasını basan her ülkenin bir senyoraj
geliri var. Başkasının parasını kullanmaya başladığınızda,
kendi senyoraj gelirinizden vazgeçip parasını
kullanmaya başladığınız ülkenin senyoraj gelirini
artırmış oluyorsunuz. Diyelim ki bu zarar göze
alındı. Ama başka zararlar da var.
İkinci zarar, merkez bankalarının ‘son başvurma
mercii’ olma görevlerini yerine getirememeleri.
Finansal piyasalarda ortalık karışınca, finansal kurumlar
birbirlerine borç vermekte nazlanırlar. Oysa
gerginlik zamanlarında bu tür işlemler aniden kesilebiliyorlar.
Bankaların birbirlerine çok kısa vadeli
borç verdikleri piyasalarda borçlanma faizleri sıçrayabiliyor.
Bu gerginliği yatıştırmak merkez bankalarının
görevi. Bu ortamda ihtiyacı olan bankalara
merkez bankaları borç verirler. Böylelikle likidite sıkışıklığı içinde olan bankaların likidite sorununun
zamanla sermaye yetmezliği sorununa dönüşmesini
engellerler. ‘Başkasının’ parasını kullanıyorsanız,
böyle bir olanağınız kalmıyor. Resmi dolarizasyona gitmenin son zararı ise
para politikasından vazgeçilmesi. Parasını kullanmaya
başladığınız ülke kendi ekonomik koşullarına
uygun gördüğü para politikası kararlarını alacak.
Ama o kararlar sizin ülkeniz için uygun olmayabilir.
Mesela sizin ülkenizde işsizlik doğal düzeyinin
üzerine çıkmış, parasını kullandığınız ülkede ise
tam tersi yaşanmış olabilir. Sizde faiz haddinin düşmesi
gerekiyor, öbür ülkede de tam tersi. Parasını
kullandığınız ülke faiz haddini artırırsa ne yapacaksınız?