BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR I Dersi Romantizm soru detayı:

CEVAP:

Namık Kemal’in 1873’te sahnelenen Vatan Yahut Silistre adlı piyesi ele aldığı konu ve konuyu
işleyişi bakımından romantizmin birçok özelliğini taşımaktadır. Öncelikle piyeste kahraman aşk ve
vatan sevgisi gibi birbiriyle çelişen iki zıt duygu arasında kalır. Bu durum romantiklerin kavramları
zıtlıklar şeklinde ele almalarının bir göstergesidir. Çünkü bireyin kendi kabiliyetlerini zorlayarak yeni
tercihlerde bulunması böylece mümkün olacaktır. Piyesin daha ilk sahnesinde Zekiye’nin elinde bir
kitapla görülmesi de yine romantizmin etkisidir; zaten o tamamıyla romantik bir karakterdir. Okuduklarının etkisiyle âşık olur, hayaller kurar ve bu hayallerin gerçekleşeceğine inanır. Öte yandan
onun piyesteki konuşmalarında duygularını abarttığını da görürüz. Aynı şekilde İslam Bey’in tiradi
de romantik dilin şiirsel bir örneğidir. Bilhassa Alman romantizminde karşımıza sık sık çıkan hayali varlıklar, bu piyeste birkaç yerde geçmişse de (peri, melek, hayalet) bunun romantizm etkisiyle değil, kültürel bir alışkanlıkla kullanıldığı düşünülebilir. Bir diğer romantizm unsuru olan rüya da piyeste mevcuttur. Zekiye, gördüğü rüyasından bahseder. Bunlar da Zekiye’nin oyun boyunca tiratlarında gördüğümüz romantik ve mübalağalı hayallerden başka bir şey değildir. Bu rüya unsurunu da bilinçaltının işleyişine ve oradan romantizme bağlamak doğru görünmemektedir. Birçok sahnesinde abartılı bir söylemin olduğu görülen Vatan Yahut Silistre’de Romeo ve Juliet’ten gelen etkilerle beraber, Hernani piyesinin de etkisi vardır. Vatan yahut Silistre, ele aldığı konu, konunun işlenişi, kahramanların davranışları ve düşünceleri, piyesin tekniği gibi bakımlardan romantik edebiyatın bizdeki ilk örneğidir.