ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI I Dersi Çağdaş Tatar Edebiyatı soru detayı:

CEVAP:

Rusya Müslümanları: O dönemde Rus sansürü “Türk” ırkından söz etmeyi yasakladığı için 1905’e kadar Rusya Türkleri yerine “Rusya Müslümanları” tabiri
kullanılmıştır. Rusya Türklerinin modernleşme hareketleri, İ. Gaspıralı’ya gelinceye kadar Kafkasya ve İdil-Ural bölgesinde küçümsenemeyecek bir gelişme göstermiş, bu yenileşmeyi temsil eden din, tarih, dil alanlarında önemli eserler yayımlanmıştı. Buna rağmen modernleşmenin kaçınılmaz bir zorunluluk olduğu (Azerbaycan’da M. F. Ahundzade hariç) tam olarak anlaşılmamış ve bu konuda ileriye yönelik, çok yönlü bir proje ortaya konulmamıştı. Rusya’daki “Panslavizm”, Avrupa’daki uluslaşma hareketlerinden etkilenen İsmail Gaspırlı, bütün Rusya “Müslümanlarının” (Türklerinin) içinde bulunduğu kötü durumdan nasıl
kurtulacağı konusunda düşünmüş taşınmış yekpare bir projeyi uygulamaya koymuştur: