XVII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI Dersi Sebk-i Hindî ve Nailî soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Sebk-i Hindî’nin ortaya çıkışı ve gelişimiyle ilgili hangi etkenlerden söz edilmektedir?


CEVAP:

Sebk-i Hindî’nin ortaya çıkışı ve gelişimiyle ilgili pek çok sosyal, siyasi ve edebî etkenden söz edilir. İran ve Hindistan arasındaki tarihsel ilişkiler, Safeviler dönemindeki Şiilik anlayışının dışlayıcı tutumu, Hindistan’daki Hint ve Türk yöneticilerin başta şiir olmak üzere güzel sanatlara yaklaşımı Sebk-i Hindî’nin gelişimini etkileyen sebepler arasında sıralanır.
İran ve Hindistan arasındaki ilişkilerin geçmişi çok eski çağlara dayansa da Gaznelilerin Hindistan’a seferleriyle köklü bir temele oturmuştur. Hindistanlılar, Farsça vasıtasıyla İslam dinini tanımışlardır. Hindistan’a yerleşen İranlı şairler Farsçanın da Hindistan’da yayılmasını sağlamışlardır. Hint ve İran kültürlerinin karışımı neticesinde şairler tarafından Farsça şiirler yazılmıştır. Daha sonra Moğol saldırılarından kaçan şairler de Hindistan’a göç etmişlerdir. XIII. yüzyıldan itibaren Fars edebiyatı, Hindistan’da ürünler vermeye başlamıştır. Daha sonra Babürlülerin Hindistan’ı ele geçirmesiyle Farsça’nın kullanımı ve önemi daha da artmıştır. Fars edebiyatı, Hindistan’daki altın çağını Türk hanedanlarının egemenliğinde yaşamıştır. Bu da tarihsel olarak İran’da Safeviler, Hindistan’da Babürlüler dönemlerine (1526-1858) rastlar.
Sebk-i Hindî’nin oluşmasına sebep olan etkenlerin en önemlisi, Safeviler döneminde yöneticilerin, Şiiliğin aşırı yorumunu benimseyerek diğer mezheplere mensup şairlere ilgi göstermemeleridir. Bu da şairlerin kendileriyle daha fazla ilgilenen Hindistan’daki Türk hükümdarlarının muhitlerine göç etmeleri sonucunu doğurmuştur. Böylece Fars şiiri, hem İran’da hem de Hindistan’da temsilciler yetiştirmiştir. Fars şiiri, bundan sonra değişik kaynaklardan beslenerek Sebk-i Hindî denilen başka bir mecrada gelişmesini sürdürmüştür.
Sebk-i Hindî tek koldan değil üç koldan gelişmiştir. Bu kollar; İran Kolu, Isfahan Kolu ve İfrati Kol olarak isimlendirilmiştir.