TÜRK İDARE TARİHİ Dersi II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ'NDE (1876-1908)YÖNETİM YAPISI soru detayı:

CEVAP:

Şehzade Hamid devir padişahı Abdülaziz’in maiyetinde önce Mısır’a daha sonra da Avrupa’ya seyahate gider. Avrupa seyahati vesilesiyle Fransa, İngiltere, Almanya ve Avusturya saraylarına girer, çağın büyük şehirlerini dolaşır, ünlüleriyle tanışır. Gezinin kendisinde bıraktığı estetik izler, hem kendi müzik zevkinde (klasik müzik, opera tutkusu gibi) hem de Yıldız Sarayı mimarisinde açıkça görülecektir. Bundan daha önemlisi Doğu ve Batı medeniyetleri arasındaki uçurum, şehzadeyi dehşete düşürmüş, imparatorluğun en az yüz yıl geride kaldığını şaşkınlıkla itiraf etmişti. şehzadeyi etkileyen bir diğer hadise Prusya’nın askerî gücü olmuştur. Gezi süresince hayranlığını maiyetiyle paylaşmıştı. Hükümdarlığı döneminde dış politikadaki Almanya yakınlaşması kuşkusuz İngiliz-Rus ittifakından kaynaklanıyordu ancak gezide gördüklerinin katkısının olmadığını söylemek zordur. Gezi sonrasında Tanzimat reformları Şura-yı Devlet’in kuruluşu, Maarif Nizamnamesinin neşri ve Galatasaray Sultânîsi’nin açılışı ile devam etmişti. Ancak önce Fuad ardından Âli Paşaların ölümüyle Abdülaziz’in keyfi idaresi önündeki engeller azalmış bunun sonucunda da Rusya’yla aşırı bir yakınlaşma politikasına girişilmişti. Diğer yanda Abdülaziz’in kendisinden sonra oğlu Yusuf İzeddin’i çıkarmak istemesi, varisler arasında hoşnutsuzluğa neden olmuş, bu nedenle şehzade Abdülhamid rejime şiddetli eleştiriler yönelten Genç Osmanlılarla temasa geçerken, aynı zamanda da devlet ricalinden ağır isimlerle yakınlık kurmuştur. Kısaca genç şehzade çok da parlak olmayan eğitimiyle Tanzimat Dönemi olaylarını yakından tetkik ederken, bir bakıma sakınacağı ve yakınında bulunduracağı kişileri de tanıma şansı yakalamıştı. Yıldız’daki sarayı bu tecrübeler ışığında gürbüzleşirken, idare ilkeleri yine aynı deneyimler süzgecinden geçerek uygulamaya koymaya başlayacaktı.